تفسیر آیه ۷۹ ، سوره توبه ( نوشتاری ) مفسر : حجت الاسلام المسلمین قرائتی

تفسیر آیه ۷۹ ، سوره توبه ( نوشتاری ) مفسر : حجت الاسلام المسلمین قرائتی

الَّذِینَ یَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعِینَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ فِی الصَّدَقاتِ وَ الَّذِینَ لا یَجِدُونَ إِلاَّ جُهْدَهُمْ فَیَسْخَرُونَ مِنْهُمْ سَخِرَ اللَّهُ  مِنْهُمْ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ *

آنهایی که از مؤمنان اطاعت کار، در صدقاتشان عیبجویی می‏کنند، و کسانی را که (برای انفاق در راه خدا) جز به مقدار (ناچیز) توانائی خود دسترسی ندارند، مسخره می‏نمایند، خدا آنها را مسخره می‏کند؛ (و کیفر استهزاکنندگان را به آنها می‏دهد؛) و برای آنها عذاب دردناکی است! *

آیه       

اَلَّذِینَ یَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعِینَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ فِى الصَّدَقَتِ وَالَّذِینَ لَایَجِدُونَ إِلَّا جُهْدَهُمْ فَیَسْخَرُونَ مِنْهُمْ سَخِرَ اللَّهُ مِنْهُمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ‏

ترجمه   

منافقان بر مؤمنانى که (علاوه‏بر صدقات واجب،) داوطلبانه صدقات مستحب نیز مى‏دهند و همچنین بر مؤمنانِ (تهى دستى) که جز به اندازه‏ى توانشان چیزى (براى انفاق وپشتیبانى از جبهه) نمى‏یابند، عیب مى‏گیرند و آنان را مسخره مى‏کنند. (بدانند که) خداوند آنان را به ریشخند مى‏گیرد (و کیفر تمسخرشان را خواهد داد) و براى آنان عذابى دردناک است.

نکته ها       

رسول خداصلى الله علیه وآله از مردم تقاضاى کمک به جبهه کرد. توانگران کمک‏هاى شایانى کردند و ناتوانان کمک اندک داشتند. منافقان، کمک توانگران را ریایى دانسته و مورد عیب‏جویى و طعن قرار مى‏دادند و کمک بى‏بضاعت‏ها را مسخره مى‏کردند. [یَلمِزون» که به معناى طعنه زدن است، درباره‏ى مؤمنان توانگر است و «یَسخرون» در مورد مؤمنان تهیدست مى‏باشد.] از جمله ابوعقیل انصارى با اضافه‏کارى، مقدارى خرما براى کمک به جبهه نزد پیامبر آورد، منافقان او را نیز مسخره کردند.

مال و ثروت داشتن، شرط انفاق نیست، باید اخلاص، ایمان و سخاوت داشته باشیم. در آیه‏ى ۷۹ خواندیم که ثعلبه با آن همه ثروت، حقّ واجب الهى را نپرداخت و ابوعقیل که کارگرى ساده بود، با اخلاص چند عدد خرما را به جبهه‏ى اسلام کمک کرد.

امام رضاعلیه السلام فرمودند: مراد از مسخره کردن خداوند، «سخر اللّه منهم»، آن است که خداوند کیفر استهزاى آنان را مى‏دهد. [بحار، ج‏۳، ص ۳۱۹٫]

پیام ها    

۱- مسخره کردن، کار منافقان است. خود کمک نمى‏کنند، کمک‏هاى دیگران را نیز زیر سؤال مى‏برند.«الذین یلمزو

ن» ۲- مؤمنان با میل وعلاقه انفاق مى‏کنند. «المطوعین» (یعنى از روى رغبت)

۳- تضعیف روحیّه‏ى کمک کنندگان به جبهه، حرام و کارى منافقانه است. «یلمزون المطوعین … لهم عذاب الیم»

۴- منافقان مى‏خواهند با تبلیغات واستهزا، مردم را نسبت به جهاد دلسرد و بى‏انگیزه کنند. «یلمزون … فیسخرون » [در آیه‏ى ۷ سوره منافقون مى‏خوانیم: «هم الذین یقولون لاتُنفقوا على مَن عند رسول اللَّه حتّى ینفضّوا» به اطرافیان پیامبر کمک مالى نکنید تا پراکنده شوند.]

۵ – در دید منافقان مقدار مال مهّم است، نه انگیزه‏ ها و خصلت‏ها، لذا انفاقِ اندک را بر فقیرانِ مؤمن، خُرده مى‏گیرند. «یلمزون … الذین لایجدون الاّ جُهدهم»

۶- براى برطرف کردن نیاز جامعه، باید از تمام امکانات استفاده کرد. «جهدهم»

۷- مسئولیّت هرکس به اندازه ‏ى توان اوست. «لایجدون الاّ جهدهم»

۸ – به وظیفه‏ى خود عمل کنیم واز استهزاى دشمن نهراسیم.«لایجدون الاّ جهدهم» زیرا خداوند جزاى آنان را مى‏دهد.«سخراللّه منهم»

۹- کیفر باید متناسب با عملکرد باش.د «یسخرون، سخراللَّه»

منبع : تفسیر نور – جلد ۵ – نویسنده : حاج شیخ محسن قرائتی