تفسیر آیات ۳ و ۴ ، سوره انفال
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ
الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاهَ وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ یُنْفِقُونَ * أُولئِکَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا لَهُمْ دَرَجاتٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ مَغْفِرَهٌ وَ رِزْقٌ کَرِیمٌ *
به نام خداوند بخشنده بخشایشگر
آنها که نماز را برپا میدارند؛ و از آنچه به آنها روزی دادهایم، انفاق میکنند. * (آری،) مؤمنان حقیقی آنها هستند؛ برای آنان درجاتی (مهم) نزد پروردگارشان است؛ و برای آنها، آمرزش و روزی بی نقص و عیب است. *
تفسیر نمونه :
۳- آنها که نماز را بر پا میدارند و از آنچه به آنها روزی دادهایم انفاق میکنند.
پس از ذکر این سه قسمت، از صفات روحانی و نفسانی مؤمنان راستین میگوید: آنها در پرتو احساس مسئولیت و درک عظمت پروردگار و همچنین ایمان فزاینده و بلندنگری توکل، از نظر عمل دارای دو پیوند محکمند، پیوند و رابطه نیرومندی با خدا و پیوند و رابطه نیرومندی با بندگان خدا «آنها کسانی هستند که نماز را (که مظهر رابطه با خداست) برپا میدارند و از آنچه به آنها روزی دادهایم در راه بندگان خدا انفاق میکنند» (الذین یقیمون الصلوه و مما رزقناهم ینفقون).
تعبیر به اقامه نماز (به جای خواندن نماز) اشاره به این است که نه تنها خودشان نماز میخوانند بلکه کاری میکنند که این رابطه محکم با پروردگار همچنان و در همه جا برپا باشد، و تعبیر مما رزقناهم (از آنچه به آنها روزی دادهایم) تعبیر وسیعی است که تمام سرمایه های مادی و معنوی را در برمیگیرد، آنها نه تنها از اموالشان بلکه از علم و دانششان، از هوش و فکرشان، از موقعیت و نفوذشان و از تمام مواهبی که در اختیار دارند در راه بندگان خدا مضایقه نمیکنند
۴- مؤمنان حقیقی آنها هستند، برای آنان درجات (فوقالعادهای) نزد پروردگارشان است و برای آنها آمرزش و روزی بینقص و عیب است.
در آخرین آیه مورد بحث، موقعیت و مقام والا و پاداشهای فراوان اینگونه مؤمنان راستین را بیان میکند.
نخست میگوید: «مؤمنان حقیقی تنها آنها هستند» (اولئک هم المؤمنون حقا).
سپس سه پاداش مهم آنها را بیان میکند:
«آنها درجات مهمی نزد پروردگارشان دارند» (لهم درجات عند ربهم).
درجاتی که میزان و مقدار آن تعیین نشده و همین ابهام دلالت بر فوق العادگی آن دارد.
به علاوه آنها «مشمول مغفرت و رحمت و آمرزش او خواهند شد» (و مغفره)
«و روزیهای کریم یعنی مواهب بزرگ و مستمر و همیشگی که نقص و عیبی در آن راه ندارد و حد و حسابی برای آن نیست در انتظارشان میباشد» (و رزق کریم)
براستی ما مسلمانان که دم از اسلام میزنیم و گاهی آنچنان خود را طلبکار از اسلام و قرآن میدانیم که از روی نادانی گناه عقب ماندگیها را به گردن اسلام و قرآن می افکنیم، آیا اگر ما تنها مضمون این چند آیه را که روشنگر صفات مؤمنین راستین است در زندگی خود پیاده کنیم و ضعف و زبونی و وابستگی به این و آن را در پناه ایمان و توکل از خود دور سازیم و هر روزی که بر ما میگذرد، در مرحله تازهای از ایمان و آگاهی گام بگذاریم و همواره در پرتو ایمان احساس مسئولیت در برابر آنچه در اجتماعمان میگذرد داشته باشیم رابطه ما با خدا و خلق آنچنان قوی باشد که از همه سرمایه های وجود خویش در پیشبرد اجتماع انفاق کنیم روزگارمان چنین خواهد بود که امروز است؟!
ذکر این موضوع نیز لازم است، که ایمان مراحلی دارد و درجاتی، ممکن است در پاره ای از مراحل به قدری ضعیف باشد که جلوه های عملی قابل ملاحظه ای از خود نشان ندهد، و با بسیاری از آلودگیها نیز بسازد، ولی یک ایمان راسخ و حقیقی و محکم محال است از جنبه های عملی و مثبت و سازنده خالی شود.
و اینکه بعضیها عمل را جزء ایمان ندانستهاند تنها نظرشان به مرحله بسیار پائین ایمان بوده است.
منبع : تفسیر نمونه مرجع عالیقدر اسلام آیت الله مکارم شیرازى